Mart 28, 2024

Uçan Osmanlı: Lagari Hasan Çelebi

Sultan IV. Murad devrinde Evliya Çelebi, Cemşid Hezarfenlerden bahsederken bir de Lagari Hasan Çelebi’yi anlatır. Bu zat hakkındaki kaynak, sadece bundan ibarettir. Evliya Çelebi’ye göre Lagari Hasan Çelebi Sarayburnu’ndan kendi yapısı bir roket fişeğe binerek yükselmiş ve salimen denize inmiştir.

“Lagari Hasan Çelebi, Murad Han’ın Kaya Sultan nam duhteri pakizesi vücude geldiği gece akube şadmanlığı oldu. Lagari Hasan, elli okka barut macunundan yedi kollu bir fişeng icad etti. Sarayburnu’nda Hünkar huzurunda fişenge bindi ve şakirdleri fişengi ateşlediler. Lagari padişahım seni Huda’ya ısmarladım diyerek temcid ve tevhid ile evci asumana huruc eyledi.

Lagari Hasan Çelebi

Yanında olan fişengleri ateş edip ruyi deryayı çeragan eyledi. Bâm-ı felekde fişengi kebirinin barutu kalmayıp da zemine doğru nüzul ederken, ellerinde olan kartal kanatlarını açıp Sinanpaşa Kasrı önünde deryaya indi. Oradan şenaverlik ederek uryan huzurı padişahiye geldi. Zemini bus ederek selam verdi. Bir kise akça ihsan olunup yetmiş akça ile sipahi yazıldı.

Lagari Hasan Çelebi ve Roketi Minyatürü

Sonra Kırım’da Selamet Giray Han’a gidüp orada merhum oldu. Rahmetli yar-i gaar-ı sadıkımız idi. Rahmetullahı aleyh”Evliya Çelebinin verdiği bilgilere göre inceleyecek olursak:Çok evvelinden roket ve fişek bilgisi olan Osmanlılar, barut macunundan yapılı havai fişekleri ve yanış hızının azaltılıp çoğaltılması tekniğini bilmekte idiler. 50 okka barutlu 7 fişekli roket 64 kg. ağırlığındadır ki fişek ağırlıkları birbirine eşitse beheri takriben 9 kg. dır. O zaman yapılan barutun saniyede 450-600 gram yandığı kabul edebilir, o halde 7 fişek beraberce 15-20 saniye arasında yanarak Lagari Hasan Çelebi’ye hız temin edecektir. Hasan Çelebi’nin roket fişekli aracı ve ilkel paraşütü ile ağırlığı 165 kg. farz edilmiştir. Roketlerin cer kuvveti fi şek başına saniyede 25 kg. kabul edilirse tekmil fişek 175 kg. cer kuvveti verecektir. Bu cer kuvvetinin takatli uçuş boyunca sabit kalacağı kabul edilmiştir.

Bir Cevap Yazın