106 yıl önce bugün, 16 Aralık 1914’te “Sarıkamış’a harekat” kararı alındı. 3. Ordu Komutanı Hasan İzzet Paşa’nın itirazına rağmen Başkumandan Vekili Enver Paşa ve kurmay heyeti arasında Sarıkamış Harekatı’nın yapılması konusunda mutabakat sağlanmıştı.
Enver Paşa’nın Erzurum’a dönmesinden sonra, 18 Aralık’ta, harekatın geleceğini parlak görmeyen Hasan İzzet Paşa istifasını gönderdi. O sırada İstanbul’a dönmeyi düşünen Enver Paşa, planlarını değiştirerek bu istifayı kabul etti ve komutayı üstlendi.
Enver Paşa’nın Hasan İzzet Paşa’ya yukarıdaki sözü söylediği iddia edilir. Dr. Derviş Kutman, hatıralarında bu olaydan şöyle bahsediyor:
“İşittiğimize göre Enver Paşa tasarladığı Sarıkamış planı hakkında Ordu Komutanı Hasan İzzet ve Mevki Müstahkem Komutanı Ahmet Paşaların fikir ve yorumlarını sormuş, onlar da ordumuzun bu kış taarruz etmeyip savunmada kalması, her türlü hazırlık yapıldıktan sonra ilkbaharda harekete geçilmesi görüşünde olduklarını belirtmişler.
Bunun üzerine Enver Paşa hiddetlenerek Hasan izzet Paşa’ya: “Hocam olmasaydın, seni idam ederdim!” demiş ve her ikisini de emekliye sevk ederek ordu kumandanlığı vazifesini de üzerine alarak taarruz emrini vermiştir. (…)
Bu konuşmanın ne derece doğru olduğu bilinmez. Ancak, Enver Paşa’nın Balkan Harbi’nde kendisine şöhret temin eden 10. Kolordu ile Rusların zayıf bir zamanında büyük çapta bir taarruza geçerek şanlı bir zafer elde etmek, bu suretle memleketi, Kafkasya’yı ve bütün İslam alemini kurtarmak niyetinde olduğu ve bu büyük idealine muhalefet edecekleri, yok etmesi tabii ve muhakkaktı.”
Resim: Enver Paşa’nın hocası, şair Ali Mümtaz Arolat’ın babası ve şarkıcı Metin Arolat’ın büyük dedesi Hasan İzzet Paşa’nın 1913 yılından bir fotoğrafı.
Kaynak: Muzaffer Taşyürek, Anılarla Sarıkamış
İlk yorum yapan siz olun