Nizamülmülk kimdir? Nasıl Öldürüldü?

Büyük Selçuklu Devleti’nin efsanevi veziri ve Ortaçağ İslam dünyasının en başarılı siyaset adamlarından olan Nizamülmülk Horasan’ın Tus şehrinde dünyaya geldi. Annesini oldukça küçük yaşta kaybeden Nizamülmülk’ün eğitimi ve temel ihtiyaçlarıyla babası ilgilenmek zorunda kaldı.

Halep, Nişanbur ve Bağdat gibi önde gelen şehirlerinde önemli alimlerden Kuran ve hadis dersleri aldı. Şehir şehir dolaşma fırsatı bulan Nizamülmülk, Hasan Sabbah ve Ömer Hayyam gibi tarihe iz bırakan önemli kişilerle arkadaşlık ilişkisi kurdu. Yetişkin bir birey olana kadar Babasıyla birlikte hareket etti, Dandanakan Savaşı’nın ardından babası ile birlikte Tûs’tan Hüsrevcird’e oradan da Gazze’ye gitti. Horasan tamamen Selçukluların eline geçince baba oğul Selçuklu hizmetine girdiler. Bir süre Melik Alparsan’ın veziri tarafından idari işlerle görevlendirildi, daha sonra ise vezirle geçinemeyip Çağrı Bey’in yanına gitti ve kendisinden büyük ilgi ve yakınlık gördü.

Çağrı Bey’in yanında önemli bir konuma gelen Nizamülmülk onun ölümünün ardından Tuğrul Bey döneminde Horasan’ı yönetti. Alparslan’ın kardeşi ile giriştiği taht kavgasında Alparslan’ın yanında yer adlı ve dikkat çekti. Alpaslan’ın tahta çıkışının ardından da vezir ilan edildi. Sultan Melikşah zamanında Büyük Selçuklu Devleti için ciddi bir tehlike teşkil eden Hasan Sabbah ve adamlarıyla mücadeleyi bir devlet politikası haline getiren Nizamülmülk, kendine karşı kurulan komplolarla da uğraştı. Terken Hatun, Nizamülmülk’ün gözden düşmesi için mücadele edenlerin başında yer alıyordu.

Çeşitli girişimleri başarısız olsa da Melik Şah’ı Nizamülmülk’e karşı doldurmayı başardı ve aralarındaki sıkı bağa rağmen Melikşah tarafından azledilmekle tehdit edildi.

Devlet erkanı ile birlikte çıktıkları yolda Sehne adlı köyde konakladıkları sırada bir batıni fedaisi tarafından öldürüldü. Adaleti, idari kabiliyeti, cömertliği, bilgeliği ve güzel ahlakıyla tanınan Nizamülmülk halkın hukukuna özen gösteren önemli bir devlet adamıydı. Devlet kapısının şikâyetçilere daima açık olmasını isterdi.

Ekonomik açıdan oldukça önemli görülen ikta sistemini geliştiren Nizamülmülk ekonomik refahın sağlanması adına da gayrette bulundu. Vezirliğinin yanı sıra kendisinden sonra gelecek devlet yöneticilerine yol göstermek adına Siyasetname adında oldukça önemli bir eser bıraktı.