Demokrat Parti (DP)’nin iktidarda olduğu 6 Eylül 1955 tarihinde, Kıbrıs görüşmeleri Londra’da sürerken DP’ye yakınlığıyla bilinen İstanbul Express gazetesi “Atamızın evi bomba ile saldırıya uğradı” manşetiyle çıktı. O dönemki kaynaklar gazetenin normalde 20 bin basılırken 6 Eylül günü 250 binin üzerinde basıldığını ve ‘Kıbrıs Türk’tür Derneği’ üyeleri tarafından İstanbul’da dağıtıldığını belirtiyor.
Asıl olarak İstanbul’da başlayan ağırlıkla gençlik örgütlerinin katıldığı gösterilerde yağmaya yönelik ilk saldırı 6 Eylül saat 19.00’da Pangaltı’nda sahibi Rum olan Haylayf Pastanesine yapıldı. Ardından çoğalan kalabalık Kumkapı, Samatya ve Beyoğlu gibi gayrimüslimlerin çokça yaşadığı semtlerde Rumlar başta olmak üzere Ermenilerin ve Yahudilerin hatta sonradan müslüman olmuş gayrimüslimlerin dükkânlarını ve evlerine saldırdı. Saldırı İstanbul ile sınırlı kalmadı ve diğer illere de sıçradı. 7 Eylül sabahına kadar süren saldırılarda 4214 ev, 1004 iş yeri, 73 kilise, 1 sinagog, 2 manastır, 26 okul olmak üzere toplam 5317 mekân yakıldı, yıkıldı ve/veya tahrip edildi.
Saldırılarda Türk basınına göre 11, Yunan kaynaklarına göre 15 kişi hayatını kaybederken, 300’ün üzerinde kişi yaralandı. Saldırılar boyunca polis gerekli müdahaleyi yapmazken, daha sonra başka illerden çok sayıda insanın saldırılar için İstanbul’a getirtildiği belirlendi.
Gayrimüslimlere yönelik yağma ve tahrip saldırıları sonrası sıkıyönetim ilan edilirken, 10 Eylül tarihinde İçişleri Bakanı Namık Gedik istifa etti. 6-7 Eylül saldırıları sonrasında 5104 kişi tutuklandı. Saldırılar DP iktidarı tarafından Aziz Nesin, Nihat Sargın, Kemal Tahir gibi solcuların üzerine yıkılmaya çalışıldı. Solcuların suçlandığı dava düştü, Kıbrıs Türk’tür Derneği kapatıldı, Yassıada’daki yargılamalar sonucunda Menderes’in olayları kışkırttığı belirtildi, DP yönetimi 6-7 Eylül’den sorumlu tutuldu.
Namık Gedik 6-7 Eylül olaylarını ‘Mozaik çatladı’ şeklinde değerlendirirken, başta Rumlar olmak üzere gayrimüslimler ülkeden göç etmek zorunda kaldılar. Öyle ki resmi rakamlara göre 1925 yılında yaklaşık 100.000 olan İstanbul’daki Rum nüfus, 2006 yılında 2.500 kişiye kadar düşmüştür.
6-7 Eylül olayları sırasında Seferberlik Tetkik Kurulu’nda görevli olan Sabri Yirmibeşoğlu, yıllar sonra Fatih Güllapoğlu’na itiraf gibi açıklamalarda bulundu:
“6-7 Eylül de bir Özel Harp işiydi. Ve muhteşem bir örgütlenmeydi. Amaca da ulaştı. ..
İlk yorum yapan siz olun