Hollywood bize Kurtadamları yuttururken, bu yaratıkların izleri aslında çok daha eskiye, Türk mitolojisinin derinlerine kadar uzanıyor. Oğuz Kağan Destanı’nda adı geçen İtbarak (ya da İt Barak), eski Türk efsanelerinde anlatılan, Türklerin sürekli savaş halinde olduğu, kuzeybatıda yaşayan köpek başlı insan benzeri yaratıklardır.
İlk olarak “çok tüylü köpek” anlamında anılan bu varlıklar, zamanla efsanelerde yarı insan yarı köpek formunda, karanlık ormanların, sisli dağların gölgesinde yaşayan mistik düşmanlara dönüşmüşlerdir. Oğuz Kağan destanına göre:
İtbarak’ların yurdu, kuzeybatıya doğru uzanan, güneşin kolay kolay ulaşamadığı karanlık bir diyarda yer alırdı. Oğuz Kağan bu korkutucu varlıklara karşı bir sefer düzenlemişti. Ancak savaşta bozguna uğrayarak, dağlar arasındaki bir nehrin ortasında kalan küçük bir adaya çekilmek zorunda kaldı.
Efsanenin dizelerinde şöyle anlatılır:
Türkler “Barak” derlerdi, kara tüylü köpeğe,
Böyle ad verirlerdi, büyük soylu köpeğe.
Aslında efsaneler, bir köpek anarlardı,
Onu da köpeklerin, atası sayarlardı.
Bu köpek soylu idi, çok büyük boylu idi,
Av çoban köpekleri, hep onun oğlu idi…
İtbarak’lar sadece fiziksel olarak korkutucu değildi; kadınları güzellikleriyle ün salmıştı ve savaşta Türkleri yanıltabilecek zekâya ve dirence sahiptiler. Efsaneye göre:
Başları köpek imiş, vücutları insanmış,
Renkleriyse karaymış, sanki Kara Şeytanmış.
Kadınları güzelmiş, Türklerden kaçmazmış,
İlaç sürünürlermiş, ok mızrak batmazmış…
Oğuz Kağan ilk savaşta yenilmiş, 17 yıl boyunca toparlanıp beklemişti. Sonunda kadınların desteğiyle savaş yeniden kazanılmış ve bölgeye “Kıpçak Beğ” atanmıştır. Bugünkü Kıpçak adının da buradan geldiği söylenir:
On yedi sene sonra, Oğuz onları yendi,
Kadınlar yardım etti, orada savaş dindi.
Oğuz bu bölgeleri, “Kıpçak-Beğ’e il verdi,
Bunun için Türkler de, oraya “Kıpçak” derdi…
İlginçtir ki, Avrupa mitolojilerinde de benzer yaratıklara rastlanır. “Borus” adıyla anılan bu köpek başlı varlıklar, Rusya ve Finlandiya civarında yaşar denirdi. Bu da Türk mitolojisindeki İtbarak anlatısıyla coğrafi olarak çarpıcı bir paralellik taşır.
İlk yorum yapan siz olun